با بررسی کلمه بلاک چین (Blockchain) در گوگل ترند متوجه می شویم این کلمه یکی از کلماتی پر تکراری هست که در حوزه ارزدیچیتال در اینترنت جستجو شده است. علاقه مندان حوزه ارزدیجیتال برای درک بهتر فناوری های مرتبط با این حوزه، حتما لازم است شناخت کافی در مورد بلاک چین داشته باشند. در این جا با زبان ساده به تشریح این موضوع و کاربردهای آن می پردازیم.
فهرست مطالب
قبل از بیت کوین
بلاک چین نوعی جدید از پایگاه ها داده محسوب می شود که داده ها در آن خیره می شوند. ذخیره شدن داده ها در آن بر اساس یکسری قوانین انجام می شود. و بعد از اضافه شدن داده های جدید امکان تغییر یا حذف آن ها وجود ندارد.
بانک ها در سراسر دنیا از یک روش کلی به نام دفتر کل (Ledger) برای ذخیره تراکنش های مالی خود استفاده می کنند. هر یک از شعبه های بانک برای خود یک دفتر کل دارند که تراکنش های مخصوص خود را در آن ذخیره می کنند و در سطحی بالاتر به دفتر کل بانک مرکزی خود نیز متصل هستند.
به طور کلی در این روش، نوعی تمرکز روی دارایی ها صورت گرفته است که احتمال فساد و خطا انسانی را در آن افزایش می دهد. با توجه به ظهور اینترنت و شبکه های گسترده کامپیوتری در دنیا، متخصصین حوزهای مالی و دیجیتال بتصمیم گرفتند تا امنیت تبادلات مالی را فزایش دهند و به جای روش متمرکز (Centralize) از روش غیر متمرکز (Decentralize) استفاده کنند.
قبل از به وجود آمدن بیت کوین روش های مختلفی برای ایجاد روش غیر متمرکز پیشنهاد و نمونه های عملی زیادی مطرح شد که یا شکست خوردند و یا استقبال چندانی از آن ها نشد. برخی از این نمونه ها عبارتند از:
- Digi cash
- E-gold
- B money
- Bit gold
ایرادات طرح های قبل از بیت کوین
طور کلی؛ نمونه های قبل از بیت کوین سه ایراد اساسی داشتند
1- دوباره خرج کردن(Double Spending):
وقتی شما به فروشگاهی مراجعه می کنید و قصد دارید کالای مد نظر خودتان را خریداری کنید برای خرید آن کالا پول فیزیکی یا اسکانس خرج می کنید و این اسکناس بعد از تحویل به صاحب فروشگاه دیگر در اختیار شما نیست و نمی توانید مجدد در فروشگاه دیگری برای خرید کالا یا محصول مورد نظر خود استفاده کنید و مالکیتی نسبت به آن ندارید. اما در دنیای دیجیتال که تقریبا هر گونه احتمال کپی کردن با شرایط خاص وجود دارد، امکان دوباره خرج کردن نیز می تواند وجود داشته باشد.
این ایراد به روش های قبل از ایجاد بیت کوین این گونه مطرح می شد که: به طور مثال در ساختار متمرکز اگر فردی در کارت بانکی خود مقداری پول دیجیتال داشته باشد و قصد داشته باشد کالایی را خریداری کند به محضی که کارت بانکی خود را داخل دستگاه خودپرداز می کشد و پسورد خود را وارد می کند، درخواستی به دیتابیس مرکزی فرستاده می شود و بعد از بررسی شدن حساب فرد خریدار و میزان موجودی آن، اجازه کسر شدن پول از حساب خریدار و واریز آن به حساب فروشنده صادر می گردد و اگر مجدد خریدار قصد خرید دیگری را داشته باشد و موجودی در کارت نباشد اجازه تراکنش دوم صادر نمی شود.
در حساب غیر متمرکز اما این گونه نیست و از آنجایی که تایید کننده صرفا یک مرکز خاص نیست و به صورت غیر متمرکز صورت می پذیرد، ممکن است نراکنش اول توسط یک مرکز و تراکنش بعدی توسط مرکز دیگری نیز تایید شود و همین موضوع باعث شود برای یک مقدار مشخص دو بار تراکنش خرید ثبت گردد.
2- کمیاب بودن (Scarcity):
ایراد دوم این بود که نتوانسته بودند موضوع کمیابی را پیاده سازی کنند؛ یعنی به گونه ای طراحی صورت پذیرد که ویژگی فلزات گران بها و کمیاب مانند طلا را در فضای دیجیتال پیاده سازی گردد.
3- امنیت (Security):
وقتی در نیای دیجیتال یک نهاد واحد و کنترل مرکزی وجود نداشته باشد افراد با چه اطمینان خاطری می توانند اقدام به تبادلات مالی خود کنند؟.
آقای ساتوشی با معرفی بیت کوین که با فناوری بلاک چین (Blockchain) کار می کند این ایرادات را بر طرف نمود
بلاک چین چیست؟
بلاکچین قبل از خلق بیت کوین در دنیا وجود داشت اما با استفاده کاربردی و قابل لمس آن در طراحی بیت کوین به صورت خاص به دنیا معرفی شد. بلاک چین یک تکنولوژی برای ذخیره داده و اطلاعات می باشد که آن ها را به صورت زنجیره ای و به هم پیوسته نگهداری می کند و با استفاده از یکسری الگوریتم های رمز نگاری شده و با توجه به سیستم غیر متمرگز بودن آن از امنیت بالایی برخوردار می باشد.
همانطور که مشخص است بلاک چین از دو کلمه بلاک (Block) و چین (Chain) تشکیل شده است و به معنی زنجیره بلوکی می باشد؛ زنجیره ای از پایگاه های داده که به مانند حلقه های یک زنجیر به همدیگر متصل می باشند. این بلاک ها ماهیت فیزیکی ندارند و کاملا دیجیتالی و از یکسری کدهای برنامه نویسی تشکیل شده اند.
اجزای اصلی تشکیل دهنده هر بلاک
برای تشرح هر بلاک سه مورد اصلی مورد بررسی قرار می گیرد که در زیر به شرح آن ها می پردازیم:
1- داده (Data)
درون هریک از بلاک ها داده هایی وجود دارند که در واقع همان تراکنش های مالی می باشند. داده هایی مربوط به فرستنده، گیرنده، مقدار و زمان ارز مبادله شده.
2- هش(Hash)
هش هر بلاک به منزله اثر انگشت هر بلاک محسوب می شود. رشته ای از حروف و اعداد که در کنار همدیگر قرار گرفته اند و شاید معنی خاصی را هم نداشته باشند. هر بلاک به واسطه هش مربوط به خود، قابل شناسایی می باشد.
3- هش بلاک قبلی (Hash of previous)
داخل هر بلاک هش بلک قبلی نیز وجود دارد تا زنجیره هر بلاکچین تشکیل گردد. هر گونه تغییر در هش بلاک منجر بی اعتبار شدن بلاک های بعدی خواهد شد چرا که هش هر بلاک در بلاک بعدی به عنوان یکی از ویژگی های آن بلاک ثبت می شود و حالا اگر هش بلاک قبلی به هر دلیلی تغییر کند ارتباط آنها با هم بی معنی خواهد بود.
مدت زمان استخراج بلاک
طبق طراحی آقای ساتوشی برای استخراج هر بلاک بیت کوین توسط ماینرها، به طور متوسط زمانی حدود 10 دقیقه در نظر گرفته شده است. یعنی به طور مثال ممکن است برای استخراج دو بلاک زمانی حدود 5 دقیقه صرف شود و برای استخراج بلاکی دیگر به تنهایی 20 دقیقه زمان صرف شود. ولی به طور میانگین این زمان، 10 دقیقه محاسبه شده است.
فناوری بلاک چین منحصر به مبادلات مالی نمی باشد و در سایر علوم نیز مورد استفاده قرار می گیرد اما از آن جا که با معرفی بیت کوین به دنیا شناخته شده است استفاده آن در مباحث مالی بیشتر شنیده شده است .
جمع بندی
در این جا، به زبان ساده به شرح مختصری از بلاکچین پرداخته شد و با بررسی ویژگی های اصلی هر بلاک نحوه شکل گیری بلاکچین را تشریح گردید. بیان شد که هر بلاک از سه ویژگی اصلی تشکیل شده است شامل: داده، هش و هش بلاک قبلی. تغییر در هش هر بلاک منجر به بی اعتبار شدن زنجیره خواهد شد و همین موضوع اعتبار و هک پلاکچین را تا حدود زیادی ناممکن می سازد.
