فلسفه‌ی اقتصاد همچون علمِ تصمیم‌گیری، زندگی روز‌مره‌ی ما را اداره می‌کند. حتی اگر ما به این مسئله آگاه نباشیم. هنگامی که ما نرخ سود حساب بانکی خودمان را بررسی می‌کنیم که یک ماشین جدید بخریم، خانه‌ای را اجاره کنیم یا برای شام بیرون می‌رویم یا به تعطیلات می‌رویم، در همه‌ی این تصمیم‌گیری‌ها ما فکر‌ها و محاسبات اقتصادی انجام میدهیم. ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که منابع محدود دارد و اقتصاد به ما کمک می‌کند تا این منابع محدود را طوری مصرف کنیم که نیازهای بی‌پایان ما را پاسخ دهد. اقتصاد حوزه‌ی بسیار گسترده‌ای است و تاریخچه‌ی پرباری دارد و افراد تاثیرگذار بسیاری، از فیلسوفان گرفته تا سیاستمداران در آن تحقیق و پژوهش کردهاند و نظریه‌ها را سنجیده اند.
فهرست مطالب
اقتصاد
در بیانی مختصر و ساده، اقتصاد بررسی چگونگی استفاده جامعه از منابع محدودش می باشد. اقتصاد علمی اجتماعی است که با تولید، توزیع و مصرف کالاها و خدمات ارتباط دارد. اقتصاد تمرکز بسیار زیادی بر روی چهار عامل تولید یعنی: زمین، نیروی کار، سرمایه و کسب و کار دارد. این موارد چهار عنصری هستند که فعالیت اقتصادی را در جهان ما می‌سازند و هر یک می‌توانند به صورت مجزا مطالعه شوند.
اقتصاد عقلانی
در علم اقتصاد اکثر نظریه‌ها، پیرامون تحلیل و بررسی رفتار کارگزان، خانوارها، سرمایه‌گذاران، مصرف‌کنندگان، تصمیم‌سازان، سیاست‌گذاران.. و مدل‌سازی این رفتارها شکل گرفته است.
وقتی بتوان با استفاده از علوم دیگر به‌خصوص ریاضیات این رفتارها را به‌صورت مدل درآورد آن‌گاه تصمیم‌سازی در مورد آن بسیار امکان‌پذیرتر می شود. میتوان بررسی کرد مثلا اگر فلان متغیر را زیاد کرد چه اثری روی درآمد و رفاه خانوارها دارد. اما این نظریه‌ها بر یک اصل مهم استوارند. در تمامی‌تئوری‌ها فرض بر این است که رفتار کارگزاران اقتصادی ( مصرف‌کننده، تولیدکننده، بنگاه‌ها، سرمایه‌گذار و.. ) عقلانی است.
البته از آن‌جایی که رفتار عقلانی در هر زمینه‌ای می‌تواند متفاوت باشد و تعریف مختص خود را داشته باشد، در این قسمت به بررسی مفهوم عقلانیت در اقتصاد می‌پردازیم.
مفهوم رفتار عاقلانه در اقتصاد
رفتار عقلایی (منطقی ) یا rational به فرآیند تصمیم‌گیری ما اشاره دارد؛
فرآیندی که مبتنی بر انتخاب‌هایی است که منجر به سطح مطلوب سود یا مطلوبیت برای یک فرد می‌شود. فرض رفتار عقلانی بیانگر این است که مردم ترجیح می‌دهند در مقابل فرصت‌هایی که برای آنها پیش می‌آید، به گونه‌ای رفتار کنند که بیشترین سود ممکن به آنها برسد. یا اگر می‌خواهند شرایط برای آنها مطلوب شود، طوری انتخاب کنند که وضعیت مطلوب‌تری نصیب آنها شود.
در اقتصاد گفته می‌شود هر چه قیمت کالایی بالاتر رود تقاضا برای آن کم می‌شود، اما چرا همچنان برای خودروهای با کیفیت پایین داخلی، در حالی که قیمت آن بیش از 2 برابر شده، چنان تقاضایی وجود دارد که برای خرید آنها قرعه‌کشی می‌شود. این قبیل مسائل موجب شده تا فرض عقلانیت در برخی نظریه‌ها زیر سوال برود و امکان پیش‌بینی نظریه‌ها کاهش یابد. به همین دلیل امروزه شاخه‌ای از اقتصاد تحت عنوان اقتصاد رفتاری برای بهینه کردن امکان پیش‌بینی نتایج، پا به عرصه ظهور گذاشته است.
اقتصاد رفتاری
اقتصاد رفتاری روشی برای تجزیه و تحلیل اقتصادی است که بینش‌های روانشناختی را برای تبیین رفتار انسان در ارتباط با تصمیم‌گیری اقتصادی در نظر می‌گیرد.
طبق نظریه انتخاب عقلانی (سنتی ) ، فرد عاقل دارای کنترل خویشتن است و تحت تأثیر عوامل عاطفی قرار نمی‌گیرد.
با این حال ، اقتصاد رفتاری تأیید می‌کند که افراد احساساتی هستند و به راحتی حواسشان را پرت می‌کنند و بنابراین ، رفتار آنها همیشه از پیش‌بینی مدل‌های اقتصادی پیروی نمی‌کند.
برای مثال نگاهی به رفتار مردم در بورس کشور کنید. اگر بر پایه نظریه عقلانی باشد هر شخصی برای سرمایه‌گذاری در این بازار، ضمن شناخت بورس، آگاهی از فرآیندهای آن، انواع متغیرهای آن، به بررسی وضعیت مالی شرکت‌ها پرداخته، روند گذشته آنها را بررسی می‌کند، مطالعه می‌کند که با وضعیت کنونی چنانچه سرمایه به آن تزریق شود چه سود و درآمدی خواهد داشت و سپس من به‌عنوان سرمایه‌گذار چه عایدی خواهم داشت؟
آیا همواره در تصمیم‌سازی مالی و سرمایه‌گذاری رفتار شما منطقی است؟
اما آیا رفتار مردم اینچنین بود؟ تبلیغات بی‌پشتوانه، و موجی احساسی از سودای کسب درآمد میلیاردی، کسانی را که همچنان شناختی از بازار و ریسک فراوان آن نداشتند بر آن داشت تا حتی ماشین و خانه خود را بفروشند و وارد بورس کشور شوند.
اقتصاد رفتاری بیان می‌کند، عوامل و عواطف روانشناختی بر اعمال افراد تأثیر می‌گذارد و می‌تواند آنها را به تصمیماتی سوق دهد که به نظر نمی‌رسد کاملاً منطقی باشند.
اقتصاد رفتاری در تلاش است تا توضیح دهد که چرا مردم تصمیمات خاصی در مورد چقدر برای پرداخت یک فنجان قهوه ، ادامه تحصیل در دانشگاه یا سبک زندگی سالم و میزان پس‌انداز برای بازنشستگی تصمیم می‌گیرند ، از جمله تصمیماتی که اکثر مردم مجبور هستند در مقطعی از زندگی خود ایجاد کنند.
سرمایه‌گذاران همچنین ممکن است اساساً بر اساس احساسات تصمیم‌گیری کنند ، به عنوان مثال ، سرمایه گذاری در شرکتی که صرفا یک سیاستمدار گفته در مورد آن احساسات مثبتی دارد ، حتی اگر مدل‌های مالی نشان دهند که سرمایه‌گذاری عاقلانه نیست.
جایگاه پول در اقتصاد
سه مقوله پول، ارز و بانکداری از جمله مهمترین مباحث موجود در علم اقتصاد است و فهم آن در دنیای امروز یکی از نیازهای بشر محسوب می‌شود. در علم اقتصاد پول هر چیزی است که بتوان در ازای کالا خدمات یا برای بازپرداخت بدهی‌ها استفاده کرد.
پول، سه نقش اصلی وسیله داد و ستد، واحد محاسبه و مخزن ارزش را در جامعه بازی می‌کند. باید خاطرنشان کرد از میان این سه نقش اصلی، وظیفه اول (وسیله داد و ستد ) آن را از سایر دارایی‌ها مانند سهام یا اوراق قرضه متفاوت می‌کند. وجود این سه نقش در پول باعث می‌شود استفاده از آن، کارایی اقتصادی در جامعه را افزایش دهد، به عبارت دیگر پول باعث می‌شود زمان زیادی برای انجام معاملات صرف نشود.
در علم اقتصاد به مدت زمانی که برای داد و ستد کالا و خدمات مصرف می‌شود “هزینه داد و ستد” گفته می‌شود و استفاده از پول همانطور که گفته شد این هزینه را به شدت کاهش می‌دهد.
نکته دیگری که باید درباره پول بیان کرد ویژگی‌های آن است. باید توجه داشت هر کالایی نمی‌تواند به عنوان پول مورد استفاده قرار گیرد. این کالا باید قابلیت ارزش گذاری آسان داشته باشد، به صورت فراگیر مورد قبول مردم باشد، بتوان به راحتی آن را به اجزای کوچک‌تر تقسیم و یا به بیان عام، خرد کرد، حمل و نقل آسان داشته باشد و همچنین نباید به طوری مستهلک شود.
علاوه بر موارد بالا، پول نقش واحدی برای محاسبه نیز بازی می‌کند یعنی در یک سیستم اقتصادی پول می‌تواند به عنوان معیاری برای ارزش گذاری کالا و خدمات محسوب شود.
پول همچنین می‌تواند به عنوان مخزنی از قدرت خرید مورد استفاده شود. در واقع مخزن ارزش بودن باعث می‌شود که قدرت خرید تا زمانی که پول به مصرف نرسیده است حفظ شود. این مسئله بیشتر از این جهت ارزشمند است که اغلب افراد تمایلی به خرج پول خود به ویژه بلافاصله پس از کسب آن ندارند؛ بنابراین تصمیم به ذخیره‌سازی آن می‌گیرند. اگرچه این ویژگی منحصر به پول نمی‌شود و در دیگر دارایی‌ها نیز وجود دارد اما قدرت نقدشوندگی دیگر دارایی‌ها بسیار پایین است. قدرت نقدشوندگی در واقع سرعت نسبی تبدیل یک قلم دارایی به دارایی دیگر است، به همین دلیل مطلوبیت بالایی در اقتصاد دارد.
در این میان باید توجه داشت که ارزش پول به عنوان مخزن ارزش، به سطح قیمت‌ها بستگی دارد بنابراین در صورتی که سطح قیمت‌ها تغییر کند، ارزش پول نیز می‌تواند تغییر کند. در چنین زمانی تمایل مردم به نگه داشتن پول (هنگام تورم شدید یا لجام گسیخته ) کاهش یافته و تقریباً این نقش پول کمرنگ می‌شود.
تاریخچه پول
پول یکی از مهمترین اختراعات بشری است. این پدیده موجب حذف مشکلات و تسریع و تسهیل مبادلات شده است. همچنین پول موجب تسریع و تسهیل فعالیتهای اقتصادی، گردهم آمدن هرچه آسانتر عوامل تولید و توزیع سریعتر و آسانتر کالاها و خدمات شده است. از جمله مزایای پول میتوان به قابلحمل بودن، بادوام بودن، قابلیت تقسیمپذیری، یکسان و متحدالشکل بودن و قابلیت تشخیص اشاره کرد. اما اینکه اصولاً پول چگونه شکل گرفت، داستانی چندین هزارساله دارد که در این جا به اختصار به آن می پردازیم:
مبادلات کالایی
از زمان تشکیل جوامع بشری، انسانها برای تامین نیازهای خود ناچار به داد و ستد و تجارت بوده و به دنبال وسیلهای برای تعیین ارزش و اعتبار هر کالا یا خدمت بودند. در برخی از مناطق دنیا از کالاهایی مانند صدف، نمک و … برای تعیین ارزش کالاهای مختلف استفاده می شد و به طور کلی تا ۳ هزار سال قبل از میلاد مسیح، مبادله کالا به کالا در بین افراد رایج بود.
پیدایش سکه
با بزرگتر شدن جوامع بشری و افزایش نیاز انسانها به کالا و خدمات، به تدریج و در نقاط مختلف جهان، سکه های طلا و نقره مبنای محاسبات و ارزشگذاری کالاها قرار گرفت. سکههای طلا و نقره تا قرن هفدهم میلادی به ابزار پرداخت در تمام دنیا بدل شدند. در ایران سکههای طلا برای اولین بار در زمان حکومت داریوش؛ پادشاه هخامنشی ضرب شدند و بعد از آن حکومتهای دیگر هر یک سکههای جداگانهای را برای این منظور ضرب کردند.
پیدایش پول کاغذی با پشتوانه
مبادله بر اساس سکه، خالی از مشکل نبود. مهمترین مشکل در آن دوران، نحوه پراکندگی منابع طلا و سایر منابع ارزشمند بر روی زمین بود. این توزیع نابرابر باعث شد انسانها، با هدف دست‌یابی به منابع مختلف، کشف نقاط دیگر جهان را آغاز کنند و جنگ‌های بسیاری به همین علت شکل گرفت.
مساله بعد، سختی‌ها و خطرات نگهداری و حمل و نقل سکه‌ها توسط بازرگانان بود. به‌عنوان مثال بسیاری از اعراب که در آن دوران به تجارت مشغول بودند، مورد حمله راهزنان قرار می‌گرفتند که همین موضوع باعث پیدایش “حواله” شد.
نحوه کارکرد حواله به این صورت بود که به‌عنوان مثال اگر شخصی می‌خواست از شهر الف به شهر ب رفته و با خود هزار سکه طلا ببرد. این شخص به‌جای این کار می‌توانست هزار سکه طلا را به معتمدی در شهر الف بسپارد و در ازای آن یادداشتی تحت عنوان حواله بگیرد که با ارائه آن به معتمد شهر ب ، همین مقدار سکه را از او دریافت کند. معتمدین شهر الف و ب نیز هر چند ماه یک‌بار یک‌دیگر را ملاقات کرده و باقی‌مانده نقدی این حواله‌ها را با هم تسویه می‌کردند. رفته رفته پول‌ها نزد حوالهداران باقی می‌ماندند و نامه‌های آنان به یک‌دیگر (همان حواله‌ها ) در دست مردم جابجا می‌شد.
بعد از این دوره و اولین تجربه ناموفق، چاپ اسکناس از قرن ۱۷ میلادی توسط بانکهایی در سوئد، انگلیس و بعد در سایرنقاط اروپا، دوباره آغاز شد. این بانکها طلا و مسکوکات مردم را در خزانه خود نگهداری می‌کردند و معادل این ذخایر، به چاپ اسکناس می‌پرداختند. کم کم با پیدایش بانک‌های مرکزی و جلب اعتماد مردم به اسکناس‌ها، استفاده از اسکناس (ارز ) در اغلب کشورهای دنیا رواج یافت. تا قرن بیستم تقریباً تمام ارزهای موجود کاغذهایی بودند که همه می‌دانستد معادل آنها طلا در بانک یا نزد دولتها وجود دارد و این چیزی بود که به این کاغذها ارزش و اعتبار می‌داد، اما این روال نیز ادامه دار نبود.
پیدایش پول کاغذی بی پشتوانه یا پول فیات
در واقع سابقه اولین نوع از این نوع پول بر می گردد به همان دوران ایجاد حواله ها، به طوری‌که کم‌کم مردم به این نتیجه رسیدند که نیازی نیست حواله‌های خود را نزد امین و معتمد شهر نقد کنند و بعد با آن به تجارت بپردازند؛ بلکه می‌توانستند از همین حواله‌ها برای خرید کالا و خدمات استفاده کرده و باقی‌مانده آن را به صورت سکه دریافت کنند.
پس حواله را پشت‌نویسی کرده و آن را به صاحب جدیدش انتقال می‌دادند. این کار باعث شد حواله‌ها بدون آنکه ارزش ذاتی داشته باشند، به اعتبار معتمدان شهرها، کارکرد پولی پیدا کرده و مستقیماً مورد معامله قرار گیرند. کم‌کم حکومتهای مرکزی جای معتمدان شهر را گرفتند و حواله‌های سنتی جای خود را به اسکناس‌های دولتی دادند. از آنجا که چین اولین کشوری بود که کاغذ را بسیار شبیه به شکل امروزی آن ابداع کرده بود به همین دلیل اولین اسکناس‌ها در قرن یازدهم میلادی در چین پدید آمدند. نام این اسکناس‌ها، هم‌نام با سلسله حاکم بر چین (یوآن ) بود. اسکناس یوآن پس از حدود 4 قرن به دلیل ضعف حاکمیت چین و نشر اسکناس‌های بی‌پشتوانه که در نهایت منجر به تورم گسترده در سراسر کشور و رویگردانی مردم چین از اسکناس‌ها شد از بین رفت.
اما به صورت امروزی؛ بعد از لغو یک‌جانبه پیمان برتون وودز از سوی آمریکا در سال ۱۹۷۱، در تمامی کشورهای دنیا پول مورد استفاده پول بی‌پشتوانه است. به‌طور مثال در پشت اسکناس‌های دلار آمریکا نوشته شده‌است که این پول legal tender است که معنی آن این است که قبول نکردن این پول برای مبادلات، غیرقانونی می‌باشد. پول بی‌پشتوانه دارای این برتری نسبت به پول کالایی است که در صورت مخدوش شدن آن دولت صادرکننده پول هنوز آن را قبول می‌کند. به‌طور مثال میتوان اسکناس دارای پارگی را با اسکناس نو تعویض نمود ولی مشابه چنین کاری در مورد پول کالایی وجود ندارد.
پول نقد الکترونیکی( ارز نقد دیجیتالی )
با گستردهتر شدن تجارت بین جوامع و شهرهای مختلف و همچنین گسترش روزافزون فناوریهای مختلف، نخستین کارت بانکی در سال ۱۹۴۶ اختراع شد اما کاربرد این کارت به شکل عمومی تا سال ۱۹۶۷ و افتتاح نخستین دستگاه خودپرداز در بانک بارکلیز لندن انجام شد.
پول الکترونیک به شکل ارزش ذخیره شده در کارت و آفلاین از سال ۱۹۸۳ پدیدار شد و در این میان سیستمهای پرداخت الکترونیکی گسترش یافتند. در ایران نیز از اوایل دهه ۷۰ بانکها اقدام به صدور کارتهای بانکی کردند و امروزه تقریباً هر فرد حقیقی دارای چند کارت بانکی مختلف است.
بهتر است قبل از پرداختن به مباحث مختلف در رابطه با رمز ارزها درک درستی از بیت کوین پیدا کنیم بنابراین در این گفتمان سعی می کنیم تا با تشریح مباحث صرفا پیرامون بیت کوین دیدگاه روشنی را برای شما در مقوله رمز ارزها ایجاد کنیم.
بلاک‌چین مقدمه ظهور پول مجازی یا ارز دیجیتال
چطور فن آوری بلاک‌چین چگونه ظهور کرد؟ پول الکترونیکی قبل از بلاک‌چین وجود داشته و مفهوم پول نقد الکترونیکی یا ارز نقدی دیجیتال موضوع جدیدی نبوده است. استوارت هابر و دبلیو اسکات استورنتا اولین بار در سال ۱۹۹۱ آنچه را که بسیاری از مردم به عنوان بلاک‌چین می شناسند به تصویر کشیدند. اولین قدم آنها در این زمینه کار بر روی یک زنجیره بلوکی محافظت شده و رمزنگاری شده بود که به موجب آن هیچ کس نمی توانست زمان و اطلاعات یک سند را دستکاری کند.
در سال ۱۹۹۲، آنها سیستم خود را با استفاده از درختان مرکل بروز کردند. این درختان کارایی را به نوعی افزایش می دهد و در نتیجه امکان جمع آوری اسناد بیشتری را در یک بلوک فراهم می کند. با این حال، در سال ۲۰۰۸ تاریخچه Block chain به لطف کار یک نفر یا گروهی به نام ساتوشی ناکاموتو Satoshi Takemoto ، کم کم در بین عموم مردم محبوبیت پیدا کرد. ساتوشی ناکاموتو بعنوان مغز فناوری بلاک‌چین شناخته می شود. در مورد ناکاموتو اطلاعات کمی در دست است زیرا مردم معتقدند که وی می تواند یک شخص خاص یا گروهی از افراد باشد که روی رمز ارز بیت کوین، اولین ارز دیجیتال کار می کنند. ناکاموتو اولین بلاک‌چین را در سال ۲۰۰۸ مفهوم سازی کرد، جایی که این فناوری تکامل یافته و به بسیاری از برنامه های کاربردی فراتر از رمزارزها راه یافته است.
ساتوشی ناکاموتو اولین مقاله سفید را در مورد این فناوری در سال ۲۰۰۹ منتشر کرد. در این مقاله وی جزئیاتی را در مورد چگونگی مجهز بودن این فناوری به ساختاری برای تقویت اعتماد به فناوری دیجیتالی با توجه به جنبه عدم تمرکز داده ها و اطلاعات ارائه داد که به این معنی است که هیچ کسی هیچ وقت نمی تواند کنترل آن را به دست بگیرد. از زمانی که ساتوشی ناکاموتو از صحنه خارج شد و توسعه بیت کوین را به دیگر توسعه دهندگان اصلی واگذار کرد، این فناوری دیجیتال پیشرفت کرده و منجر به کاربردهای جدیدی شده است که تاریخچه بلاک‌چین را تشکیل می دهند. یک سوال بسیار متداول که ممکن است برای تمام افراد بوجود آید این است که، چه زمانی بلاک‌چین اختراع شد؟ Block chain در سال ۱۹۹۱ اختراع شد.
از بلاک‌چین به نوعی از فن آوری یاد می‌شود که واسطه هایی را که در حالت عادی در معاملات وجود داشتند حذف کرده و امکان برقراری تبادلات همتا به همتا را بدون نهاد ناظر یا مرکزی مهیا می نماید. با به کارگیری این فناوری در بیت کوین توجه همگان به بلاک‌چین جلب شد و صاحبان شرکت ها و صنایع مختلف و حتی دولت ها نیز به دنبال استفاده از بلاک‌چین در حوزه های مختلف شدند. گرت استیفنز رییس بخش توسعه طرح ها در شرکت انگلیسی جمع آوری اطلاعات جی. بی. جی، می گوید: بلاک‌چین یک بستر توزیع شده است که امکان انتقال اطلاعات از یک مکان به مکان دیگر را با امینت بالا فراهم می‌کند. بلاک‌چین به عنوان یک فناوری متن باز به یک نهاد مرکزی جهت تأیید تراکنش های انجام شده نیاز ندارد و خود شبکه بلاک‌چین به صورت خودکار شبکه را تنظیم می‌کند که این قابلیت مورد توجه کشور هایی که مورد تحریم واقع شده اند و امکان اتصال به شبکه سویفت را ندارند قرار گرفته است. در بلاک‌چین به ازای هر تراکنش یک کد هش 64 کاراکتری ایجاد می‌شود. این کد به وسیله اشاره گر هش با کد هش اشاره گر قبلی ترکیب می‌شود تا تشکیل یک بلاک را بدهد.
ویج می‌گوید: هر بلاک با استفاده از بلاک های جدید، یک ترتیب خطی، زمانی و رشته کاراکترهای یک‌بار مصرف تولید می‌شود .به همین دلیل دستکاری و ایجاد اطلاعات نادرست و غیرقابل ردیابی، تقریباً غیرممکن است.
پول مجازی الکترونیکی (ارز دیجیتال یا ارز مجازی )
از سال ۲۰۰۹ با انتشار بیت کوین نگاه جهانی به صورت جدی تر به سمت نوع جدیدی از پول به نام پول مجازی است، جلب شد.
ارزهای دیجیتال یا مجازی همانند پول های رایج و فیزیکی است و قابلیت های این نوع پول را دارند اما معادل فیزیکی ندارند و عملاً می توان خرید فروش های فضای اینترنتی را با آنها انجام داد و از طرفی عمدتاً زیر نظر دولت ها و حکومت ها، مدیریت و اداره می شوند.
بر اساس گزارش منتشر شده از سوی بانک مرکزی اروپا در سال ۲۰۱۵، ارز مجازی یک نماینده دیجیتالی از ارزش است که توسط بانک مرکزی، مؤسسه اعتباری یا مؤسسه پول الکترونیکی صادر نشده است و همچنین در برخی شرایط، می‌تواند به عنوان جایگزینی برای پول استفاده می‌شود. به طور خلاصه، ارز دیجیتال نام دیگری برای پولی است که برای پرداخت کالاهای خاص یا خدمات خاص اینترنتی استفاده می‌شوند.
اولین ارزهای دیجیتال
بیت کوین اولین ارز دیجیتال نبود، اما به جرأت میتوان گفت که تا به امروز موفق‌ترین ارز دیجیتال بوده است. طرح‌های قبلی راه برای اختراع ساتوشی هموار کردند.
1-دیجی کش
دیجی کش (Digi Cash ) توسط یک رمزنگار و فارغ‌التحصیل علوم کامپیوتری به نام دیوید چام، در اواخر دهه ۱۹۸۰ معرفی شد. دیجی کش به‌عنوان راه حلی به منظور حفظ حریم خصوصی در معاملات آنلاین بر اساس مقاله چام معرفی شد.
هرچند سیستم دیجی کش متمرکز بود، اما کم و بیش حداقل یک تجربه جالب بود. پس از مدتی این شرکت ورشکست شد، از نظر چام معرفی دیجی کش قبل از انجام کامل تجارت الکترونیک دلیل این شکست است.
2-بی‌مانی
بی‌مانی (B-money ) برای اولین بار در دهه ۱۹۹۰ توسط وی دای (Wei Dai ) معرفی‌شد. بی مانی در یک وایت پیپر بیت کوین قرار گرفت، دلیل این کار هم واضح است.
بی‌مانی سیستم اثبات کار (در استخراج بیت کوین استفاده می‌شد ) و استفاده از دیتابیس توزیع‌شده را معرفی کرد. در این سیستم، کاربران معاملات را امضا می‌کردند. نسخه دوم بی – مانی به معرفی ایده‌ای مشابه استِیکینگ (staking ) پرداخت که امروزه در سایر رمز ارزها استفاده می‌شود.
در هر حال، بی‌مانی سرانجام موفقی نداشت، زیرا مرحله پیش‌نویس را پشت سر نگذاشته بود. همانطور که بیان کردیم، واضح است که بیت کوین از مفاهیم دای الهام گرفته است.
3-بیت گلد
میان بیت گلد (Bit Gold ) و بیت کوین شباهت‌هایی وجود دارد، زیرا عده‌ای معتقدند که خالق آن، متخصص علوم کامپیوتری نیک سابو (Nick Szabo )، همان ساتوشی ناکاموتو است. بیت گلد دارای یک دفتر کل است که بلاک اطلاعات برگرفته از عملیات اثبات کار را ثبت می‌کند.
بیت گلد هم همانند بی مانی به نتیجه نرسید. هرچند، شباهت‌های بیت گلد با بیت کوین باعث محکم شدن جایگاه آن به‌عنوان مقدمه بیت کوین شد.
رمز ارز یا ارز رمزنگاری شده یا کریپتو کارنسی
در تعریفی کوتاه؛ رمزارز نوعی ارز دیجیتال است که به کاربران این امکان را می دهد تا در فضای اینترنت و دیجیتال مبالغی پولی خود را در قالب ترکیبی از حروف و اعداد و به صورت رمز شده جابجا نمایند و زیر نظر دولت ها و حکومت ها، مدیریت و اداره نمی شوند.
تفاوت های ارز دیجیتال و رمز ارز
اگرچه رمزارزها یا کریپتوکارنسی جزء یکی از انواع مختلف رمز ارزها هستند، اما تفاوت‌های اساسی بین این دو وجود دارد.
1-متمرکز بودن یا نبودن
ارزهای دیجیتال اغلب متمرکز هستند، به این معنی که معاملات درون شبکه در یک مکان متمرکز مانند بانک تنظیم می‌شود اما رمز ارزها اغلب غیرمتمرکز بوده و معاملات درون شبکه توسط خود کاربران کنترل و اداره می‌شود.
2-شفاف بودن یا نبودن
ارزهای دیجیتال شفاف نیستند! شفاف نبودن رمز ارزها به این معنا است که در رمز ارزها نمی‌توانید تمامی تراکنش‌های یک کیف پول را مشاهده کنید. به عبارتی این اطلاعات کاملاً محرمانه هستند؛ اما رمز ارزها شفاف هستند، هر کسی می‌تواند همه معاملات انجام شده و دریافت شده توسط هر کاربر را ببینند، زیرا که همه تراکنش‌ها در یک زنجیره عمومی، یعنی بلاک‌چین قرار می‌گیرند.
هر رمز ارزی یک ارز دیجیتال است اما هر ارز دیجیتالی یک رمز ارز نیست. در واقع برخی از انواع ارزهای دیجیتال وجود دارند که رمزنگاری نشده اند پس یک رمز ارز نیستند.
3-تحت کنترل بودن یا نبودن
ارزهای دیجیتال دارای مرجع مرکزی هستند که تمامی مشکلات و تهدیدها از طرف آنها رفع می‌شود. به عنوان مثال، این مرجع مرکزی می‌تواند معاملات را به درخواست کاربر یا مقامات مسدود یا لغو کند. در مقابل، رمزارزها فاقد مراجع مرکزی بوده و توسط انجمن‌های مربوطه تنظیم و کنترل می‌شوند.
4-قانون گذاری
اکثر کشورها چارچوب قانونی خاصی پیرامون ارزهای دیجیتال دارند و این قوانین منحصر به خود آن کشور و با دیگری متفاوت است. برای رمز ارزها چنین قوانینی وجود ندارد و در بیشتر کشورها وضعیت رسمی آنها تاکنون اعلام نشده است.
با این حال، دنیا برای رمز ارزها در حال تغییر است و شرکت‌های زیادی درصدد تغییر این روند و وضع قوانین برای رمز ارزها هستند. هدف این شرکت‌ها پیشرفت و بهبود وضعیت رمز ارزها بوده و با تلاش‌های فراوان قصد دارند به نهادهای نظارتی و دولتها کمک کنند تا به درک بهتری از ماهیت فناوری رمزنگاری و بلاک‌چین ها برای ایجاد مقررات پایدار و گسترده، برسند و پیشرفت گسترده‌ای برای این صنعت حاصل کنند.
برخی از مزایای رمز ارزها
مهمترین دلایل فراگیر شدن رمز ارزها، مزیت‌های منحصربه‌فردی است که در اختیار استفاده‌کنندگان قرار می‌دهند؛ البته در کنار مزیت‌های مطرح‌شده، این نوع ارز خطراتی نیز در بردارد که باعث شده دولتها در قبال آن مواضع متناقضی بگیرند.
ازجمله این خطرات میتوان به خطر پول‌شویی، استفاده در عملیات تروریستی، حباب‌های سفته بازانه و فرارهای مالیاتی اشاره کرد که همه این‌ها به دلیل ماهیت رمزنگاری‌شده این ارزها است.
پول مجازی غیرمتمرکز، به معنای انتشار و کنترل پول فارغ از کنترل و مدیریت نهاد ناظر مرکزی بوده و تمام فرآیندهای آن ازجمله انتشار و تأیید تراکنش‌ها به‌جای اینکه توسط نهاد مرکزی انجام گیرد از طریق تمامی افراد با سازوکار علوم ریاضی و معادلات پیچیده ریاضی انجام می‌شود.
مزایای فراوان فناوری برای بلاک‌چین و بزرگترین محصول آن رمز ارزها را میتوان آزادی در پرداخت و دسترسی بین‌المللی، هزینه عملیاتی پایین، سرعت‌بالا در انتقالات بین‌المللی و فرامرزی و عدم وابستگی به سیاستهای دولتها دانست.
استفاده از رمز ارز در شرایط تحریمی ایران به دلیل غیرقابل‌شناسایی بودن فرستنده و گیرنده در این سیستم، ناتوانی دولتها در مصادره و بلوکه کردن ارز رمزها، امکان رهگیری و شفافیت و قراردادهای هوشمند نیز از سایر مزایای این فناوری هستند.
چند شرکت پیشرو در پرداخت محصولات با رمز ارها
در حال حاضر، ۱۴ مورد از بزرگترین و شناخته شده‌ترین شرکت‌های بین‌المللی استفاده از رمزارزها را آغاز کردهاند.
۱-گروه هتل‌ها و اقامت‌گاه‌های پاویلیون
گروه هتل‌ها و اقامت‌گاه‌های پاویلیون (Pavilion Hotels & Resorts ) که مقر اصلی آن در هنگ کنگ قرار دارد به عنوان نخستین هتل، تازه‌ترین شرکت بین‌المللی است که پذیرش رمزارزها را در مجموعه‌های گردشگری تحت مدیریت خود آغاز کرده است.
این گروه که دارای استراحتگاه‌هایی در شهرهای اروپایی آمستردام، مادرید، لیسبون و رم و همچنین در جرایز بالی و پوکت است، رزرو اتاق‌های هتل‌های خود را از ماه ژوئیه با استفاده از ۴۰ رمزارز مختلف از جمله بیت‌کوین و اتریوم با استفاده از بستر آنلاین پرداخت به نام کوین‌دیرکت (Coindirect ) عملی کرده است.
۲-بیمه آکسا
شرکت بیمه فرانسوی آکسا از ابتدای ماه آوریل به کارگزاران خود اجازه داده تا در ازای ارائه خدمات به مشتریان سوئیسی خود بیت‌کوین دریافت کنند. به عنوان گزینه پرداخت قبوض خود استفاده کنند. این تصمیم پس از آن اتخاذ شد که نتیجه نظرسنجی این شرکت در سال ۲۰۱۹ نشان داد که حدود یک سوم مشتریان ۱۸ تا ۵۵ ساله این شرکت علاقمند به استفاده از بیت‌کوین در پرداخت‌های خود هستند.
۳-مایکروسافت
پذیرش بیت‌کوین از سوی شرکت مایکروسافت به عنوان یکی از بزرگترین شرکت‌های فعال در حوزه فناوری، اعتماد به رمزارزها را در جهان افزایش داد. این شرکت استفاده از بیت‌کوین را برای افزایش اعتبار حساب‌های کربری شخصی برای استفاده از خدمات ایکس‌باکس لایو (Xbox Live ) و اسکایپ (Skype ) فراهم کرده است.
۴-استارباکس
پس از انجام یک بررسی آزمایشی گسترده، مشتریان استارباکس دیگر می‌توانند از برنامه جدید بکت (Bakkt ) برای پرداخت هزینه نوشیدنی‌های خریداری شده از این قهوه‌فروشی زنجیره‌ای استفاده کنند. به گفته طراحان این برنامه، پانصدهزار نفر از نسخه آزمایشی آن برای خرید قهوه با پرداخت بیت‌کوین استفاده کرده بودند.
۵-تسلا
مدیرعامل خودروسازی برقی تسلا ایلان ماسک، بنیانگذار و مدیرعامل خودروسازی تسلا که خود یکی از سرمایه‌گذاران پیشتاز و تاثیرگذار در بازار رمزازهاست، اوایل سال جاری میلادی اعلام کرد که فروش خودروهای الکتریکی تسلا در بازار آمریکا از طریق دریافت بیت‌کوین ممکن شده است. این خبر در شرایطی منتشر شد که او در فوریه گذشته ۱.۵ میلیارد دلار(۱.۲ میلیارد یورو ) در بازار ارزهای رمزنگاری شده سرمایه‌گذاری کرده بود. اما او سپس اعلام کرد که به دلیل تاثیر منفی استخراج بیت‌کوین بر محیط زیست، پذیرش آن را ملغی کرده است.
۶-آمازون
هر چند آمازون نیز همچون فیسبوک در روزهای اغازین سال جاری میلادی خبر از طراحی رمزارز ویژه خود خبر داد ولی بزرگترین شرکت تجارت الکترونیک جهان هنوز خود حاضر به فروش کالا در قبال دریافت رمزارز نیست. با این حال، کوپن‌های خرید آمازون از طریق شرکت بیتری‌فیل (Bitrefill ) در ازای دریافت رمزارزها عرضه می‌شود؛ بستری آنلاین که بیت کوین را به کارت هدیه تبدیل می‌کند.
۷-ویزا
شرکت ویزا (Visa ) که خدمات کارت اعتباری ارائه می‌کند، در پایان ماه مارس گذشته تأیید کرد که در حال اجرای طرحی مشترک با همکاری بستر اینترنتی کریپتو دات کام (Crypto.com ) برای پذیرش ارزهای رمزپایه برای تسویه معاملات در شبکه بین‌المللی پرداخت خود است. این شرکت، در حال حاضر نیز یو‌اس کوین (USDC ) را که یک رمز ارز مبتنی بر ارزش دلار آمریکاست، می‌پذیرد.
۸-پی‌پل
شرکت ارائه خدمات نقل و انتقال بین‌المللی پول، پی‌پل (PayPal ) هم در اکتبر سال گذشته به کاربران خود در ایالات متحده اعلام کرد که می‌توانند در قالب خدمات این شرکت نسبت به خرید برخی رمزارزها از جمله بیت کوین و اتریوم اقدام کنند. این شرکت در در ماه اوت نیز اعلام کرد که کاربران آن در بریتانیا هم اکنون می‌توانند از سامانه اینترنتی این شرکت برای خرید رمزارزها استفاده کنند.
۹-ایر بالتیک
ایربالتیک نخستین شرکت هواپیمایی در جهان بود که در سال ۲۰۱۴ بیت‌کوین را به عنوان ابزار پرداخت هزینه بلیت پذیرفت. بنا بر اعلام این شرکت، از زمان راه‌اندازی این خدمت تاکنون بیش از هزار تراکنش بر پایه بیت‌کوین انجام شده است.
۱۰-ساتبیز
ساتِبیز (Sotheby’s )، یک حراج‌خانه چندملیتی آمریکایی برای نخستین بار در اواخر ماه ژوئن پذیرش ارز رمزنگاری شده را به عنوان ابزار پرداخت آغاز کرد و از آن پس افزون بر پذیرش رمزارزها، استفاده از رشته رمز دیجیتالی غیرقابل معاوضه و بی‌مانند(NFT ) را نیز رایج کرده است. البته استفاده از رمزارزها برای شرکت در حراج‌های ساتبیز فعلا تنها با استفاده از خدمات برخی کیف پول‌های مجازی از جمله کوین‌بیس(Coinbase ) ممکن است. فروش یک الماس ۱۰۱ قیراطی به قیمت ۱۲.۳میلیون دلار(۱۰.۴میلیون یورو ) ارزشمندترین معامله‌ای بوده که در این حراجی با استفاده از بیت‌کوین انجام شده است.
۱۱-کوکا کولا
کوکاکولا اماتیل (Coca-Cola Amatil ) به عنوان غول فروشنده و توزیع کننده نوشابه در منطقه آسیا و اقیانوسیه از طریق مشارکت با بستر اینترنتی سانتراپی (Centrapay ) گزینه ارز رمزنگاری شده را به عنوان یک روش پرداخت فعال کرده است. بیش از دو هزار دستگاه فروش این شرکت در استرالیا و نیوزیلند از سال ۲۰۲۰ قادرند در ازای دریافت رمزارز نوشابه بفروشند.
۱۲-خطوط هوایی لات
شرکت هواپیمایی لهستانی لات (LOT ) نیز پس از ایربالتیک در سال ۲۰۱۵ اعلام کرد که بیت‌کوین را به عنوان روش پرداخت خرید بلیت پروازهای خود می‌پذیرد. با وجود شش سالی که از اتخاذ این تصمیم آن می‌گذرد، لات همچنان تنها خط هوایی اروپایی است که ارزهای رمزنگاری شده را به عنوان یک گزینه پرداخت مجاز می‌داند.
۱۳-اکسپدیا
غول مسافرتی اکسپدیا(Expedia ) که یکی از برجسته‌ترین آژانس‌های مسافرتی در جهان به شمار می‌رود نیز پذیرش بیت‌کوین را با مشارکت بستر اینترنتی رزرو خدمات مسافرتی، تراوالا(Travala ) آغاز کرده و از هم اکنون مشتریان این شرکت می‌توانند از خدامت ۷۰۰ هزار هتل ثبت شده در وب‌سایت این شرکت با ارائه بیش از ۳۰ رمزارز مختلف استفاده کنند.
۱۴-لش
شرکت لش (Lush ) که از بزرگترین تولیدکنندگان لوازم آرایشی در جهان است نیز یکی از اولین شرکت‌هایی بود که با استفاده از ارزهای رمزنگاری شده خود را وفق داد و فروش محصولات خود را بر پایه بیت‌کوین از سال ۲۰۱۷ و با همکاری بستر آنلاین بیت‌پی (Bitpay.com ) آغاز کرد.
