تیپرینگ یک شاخص کلیدی است که هر فعال رمز ارز باید درباره آن بداند. در ابتدا با یک مثال شروع میکنیم تا مفهوم این شاخص کلید را آسانتر کنیم :
زمانی که اقتصاد یک کشور یا جامعه جهانی به دلایل غیر طبیعی مثل جنگ، بلاهای طبیعی(مثل کرونا) و غیره.. دچار رکود میشود و به عبارتی اقتصاد جهانی دچار اختلال جدی می شود؛ بانک های مرکزی دنیا یا کشورها برای خروج از بحران ناشی از این عوامل دست به سیاست های انبساط پولی می‌زنند تا اقتصاد به روال طبیعی خود بازگردد. ناگفته نماند منظور از سیاست انبساطی، نوعی سیاست کلان اقتصادی است که به دنبال تشویق رشد اقتصادی است. سیاست انبساطی می تواند شامل سیاست پولی یا سیاست مالی (یا ترکیبی از این دو) باشد. (خیلی ساده تر بگوییم یعنی پخش کردن پول در جامعه برای تحرک اقتصاد)
این بخشی از دستورالعمل سیاست کلی اقتصاد کینزی است که برای کاهش رکودهای اقتصادی به منظور تعدیل روند منفی دوره های اقتصادی استفاده می شود. سیاست مالی انبساطی شامل کاهش مالیات، پرداخت نقل و انتقالات، تخفیف و افزایش هزینه های دولت در پروژه هایی مانند بهبود زیرساخت ها می شود.
فهرست مطالب
تعریف دقیق تیپرینگ
تیپرینگ به سیاستهایی اطلاق می شود که فعالیتهای سنتی بانک مرکزی را تغییر می دهند. تلاش های تیپرینگ در درجه اول به منظور کنترل نرخ بهره و کنترل برداشت سرمایه گذاران از جهت آینده نرخ بهره است. تلاش‌های تیپرینگ ممکن است شامل تغییر نرخ تنزیل یا الزامات ذخیره باشد. به عبارت دیگر، تپیرینگ دقیقا معکوس تمام اقداماتی است که بانک های مرکزی در جهت سیاست انبساطی اعمال کرده اند. مثلا با کاهش مالیات سعی کرده اند پویایی به اقتصاد برگردد و زمانی که احساس کنند اقتصاد به روال طبیعی خود بازگشته است کم کم نرخ مالیات ها را افزایش داده و به حالت قبل برمی گردانند. تیپرینگ تنها می تواند پس از اجرای نوعی برنامه محرک اقتصادی ایجاد شود. (خیلی ساده تر بگوییم یعنی جمع کردن پول از دست مردم برای تحرک اقتصاد)
برقراری ارتباط آشکار با سرمایه گذاران در مورد جهت گیری سیاست بانک مرکزی و فعالیتهای آتی به تعیین انتظارات بازار و کاهش عدم قطعیت بازار کمک می کند. به همین دلیل است که بانک های مرکزی معمولاً به جای متوقف کردن ناگهانی سیاست های پولی انبساطی، از روش تدریجی استفاده می کنند.
دلیل وحشت زیاد بازارها از تیپرینگ چیست و چرا هرگز تیپیرینگ با موفقیت انجام نشده است؟!
بانک های مرکزی تا کنون ثابت کرده اند که نمی توانند یا تمایلی به کاهش مداوم سیاست های QE ندارند. یکی از دلایلی آن تکرار به اصطلاح “خشم شدید” است. سرمایه گذاران (و بازارهای مالی به طور کلی) می توانند به طرز شدیدی نسبت به احتمال کاهش محرک های بانک مرکزی واکنش نشان دهند.
با اعلام و اجرای بیانیه تیپرینگ در واقع، بانک مرکزی تمام برنامه‌های خود را برای کاهش خرید دارایی یا فروش دارایی اعلام میکند. اینکار با هدف کنترل تورم انجام میشود. ولی در این موضوع نظر تحلیل گران این است که باید اجرای آن با شیب ملایم باشد چون شوک قوی ، بازار را مختل میکند. البته اجرای سریع تیپرینگ هم میتواند یک سناریو باشد ولی مشکلات زیادی از قبیل ریزش بازارهای سرمایه گذاری هم به دنبال خواهد داشت.
حالا به اقتصادهای بزرگ توجه میکنیم که بیشترین اثر را بر بازار ارزهای دیجیتال دارند :
🔘 فدرال رزرو ایالات متحده آمریکا، بانک مرکزی انگلستان، بانک مرکزی اروپا، بانک مرکزی سوئیس و بانک مرکزی ژاپن همگی از جمله بانک‌هایی بوده‌اند که پیش از این، با صدور بیانیه سعی کردهاند که سیاست‌های انبساطی QE خود را کمتر یا لغو کنند اما در عوض برنامه خرید دارایی‌های خود را تجدید یا تسریع کردند و در نتیجه با افزایش ترازنامه خود مواجه شدند.
🔘 یکی از دلایلی که چرا بانک‌های مرکزی تمایلی به حذف برنامه‌های QE ندارند این است که سرمایهگذاران و به طور کلی بازارهای مالی واکنش های صعودی نسبت به احتمال کند شدن محرک‌های بانک مرکزی نشان می‌دهند. به عنوان مثال، هر زمان که بانک‌های مرکزی قریب الوقوع بودن کاهش خرید اوراق را اعلام میکند، بازارهای سهام، افت سنگینی را تجربه کرده و بازده اوراق قرضه روند شدیدا صعودی را طی میکند. این امر انگیزه‌ای قوی برای سیاست‌گذاران ایجاد میکند تا برنامه تیپرینگ خود را متوقف یا حتی معکوس کنند تا از آسیب رسیدن به بخش‌های مالی جلوگیری شود.
🔘 در ایالات متحده، برنامه‌ی QE شامل خرید دارایی‌ها از جمله اوراق بهادار با پشتوانه رهنی و اوراق خزانهداری بلند مدت میشود. این خریدها برای کاهش نرخ بهره انجام میشود. این خریدها موجب افزایش عرضه پول شده که نتیجه آن افزایش قیمت اوراق قرضه و کاهش بازدهی آن است.
🔘 کاهش بازده، هزینه استقراض را کاهش می‌دهد. از نظر تئوریک، هزینه کمتر استقراض، تامین مالی پروژه‌های جدید را برای کسب و کارها تسهیل میکند. همین امر منجر به افزایش اشتغال نیز میشود. افزایش اشتغال هم منجر به افزایش سطح کلی مصرف و رشد اقتصادی میشود. در اصل، برنامه QE یکی از ابزارهای سیاست پولی فدرال رزرو است که این نهاد میتواند از آن برای تحریک اقتصاد استفاده کند.
🔘 در ابتدای سال ۲۰۱۴، فدرال رزرو قصد خود را برای کاهش خرید ماهانه اوراق، از ۷۵ میلیارد دلار به ۶۵ میلیارد دلار اعلام کرد. کاهش خریدها شامل کاهش ۶ میلیارد دلار اوراق خزانهداری و ۴ میلیارد دلار اوراق با پشتوانه رهنی بود. این روند تا آنجا ادامه پیدا می‌کرد که ۳۰ میلیارد دلار از اوراق خزانهداری و ۲۰ میلیارد دلار از اوراق با پشتوانه رهنی کاهش پیدا کند. پس از رسیدن به این سطح، پرداخت‌های اضافی دوباره سرمایه‌گذاری می‌شدند.
🔘 با این سرعت تصور میشد که ترازنامه فدرال رزرو تا سال ۲۰۲۰ به زیر ۳ تریلیون دلار برسد. درعوض، در پی سقوط شدید و فوری بازار، فدرال رزرو تا اوایل سال ۲۰۱۸ ترازنامه را در حدود ۴.۵ تریلیون دلار ثابت نگه داشت. در این مرحله فدرال رزرو شروع به کاهش بسیار آهسته دارایی‌های خود کرد.
🔘 در اواسط سال ۲۰۱۹، واکنش بازار به کاهش خفیف ترازنامه منجر به معکوس شدن منحنی بازده و افزایش نشانه‌های رکودی قریب‌الوقوع شد. در‌نتیجه فدرال رزرو یکبار دیگر خرید اوراق را افزایش داد و دارایی‌های خود را تا دسامبر ۲۰۱۹ به بالای ۴ تریلیون دلار رساند. جالب اینجاست که در اوایل سال ۲۰۲۰، ترازنامه بانک مرکزی آمریکا به خاطر ترس از ویروس کرونا و اثرات بدنبال آن، به بالای ۷ تریلیون دلار رسید.
🔘 در پی همه‌‌گیری ویروس کرونا، فدرال رزرو سیاست‌های انبساطی گسترده‌‌ای برای تسریع در روند بهبود اقتصادی را به اجرا گذاشت. در پایان ماه مه ۲۰۲۱، پس از انتشار صورت‌جلسه سیاست‌گذاری بانک فدرال در ماه آوریل، سرمایهگذاران گمانه‌‌زنی‌هایی مبنی بر احتمال کاهش خرید اوراق را شروع کردند. در این صورت‌جلسه آمده بود که برخی از اعضا پیشنهاد کردهاند، در صورتی که اقتصاد به پیشرفت خود در جهت اهداف فدرال رزرو ادامه دهد، در جلسات آتی صحبت در مورد کاهش خرید اوراق شروع شود. بعد از مدتی که این اخبار در بازار هضم شد و شرایط اقتصادی نیز بهبودی قابل توجهی یافت، تمرکز بازار از تیپرینگ به میزان سرعت تیپرینگ و زمان پایان این خریدها معطوف گشت.
آیا تیپرینگ باعث رکود میشود؟
تیپرینگ تنها پس از یک دوره اتخاذ سیاست‌های محرک اقتصادی صورت می‌گیرد. سیاست‌های انبساطی نیز مانند تمام ابزارهای سیاستی دائم نیستند و پس از رسیدن به هدف، باید به تدریج کنار میروند. اینجاست که اهمیت سرعت تیپرینگ، خود را نشان می‌دهد. اگر بانک مرکزی سریعا از برنامه تسهیل کمی خارج شود، ممکن است اقتصاد را وارد فضای رکود کند. همچنین اگر برنامه تسهیل کمی را متوقف نکند، ممکن است انتظارات تورمی افزایش شدیدی یافته و دچار تورم افسار گسیخته‌ای بشویم.
تیپرینگ چگونه بر بازار سهام تاثیر می‌گذارد؟
سیاست‌های QE که پس از بحران مالی ۲۰۰۸ اعمال شد، تاثیر مطلوبی بر قیمت اوراق قرضه و سهام در بازارهای مالی ایالات متحده گذاشت. اما در ادامه و پس از رشد‌های فراوان شاخص‌های مختلف بورسی و رکورد شکنی‌ها، سرمایهگذاران نگران تاثیر کاهش احتمالی خریدها و اعمال تیپرینگ شدند.
از آنجایی که انجام کامل تیپرینگ، در واقع فقط یک تئوری روی کاغذ است و هرگز بانک‌های مرکزی که برنامه محرک اقتصادی تحت QE را اجرا کردهاند، نتوانستند محرک‌ها را به صورت کامل و موفقیت‌آمیز از اقتصاد خارج کنند، بنابراین دقیقا نمی‌توان گفت تاثیر تیپرینگ بر روی بازارهای مالی به صورت بلند مدت چگونه خواهد بود. با این حال اجماع نسبی میان متخصصان این است که با شروع تیپرینگ، بازار سهام در کوتاه مدت و حتی میان مدت، واکنش منفی از خود نشان می‌دهد. این تصمیمات حتی در بازار طلا نیز، تاثیرات چشمگیری از خود به جای می‌گذارد.
سیاست‌های انقباضی با تیپرینگ چه تفاوتی دارد؟
سیاست انقباضی، سیاستی است که توسط بانک مرکزی، آن هم در زمانی که اقتصاد رشد بسیار سریعی را ثبت کرده و یا تورم بسیار بالایی دارد، اتخاذ میشود تا میزان حجم پول در گردش و رشد اقتصادی را کنترل کند. بانک مرکزی با افزایش نرخ_بهره و استفاده از سایر ابزارهای خود، سیاست‌های پولی را منقبض میکند. فدرال رزرو همچنین ممکن است دارایی‌های موجود در ترازنامه خود را از طریق عملیات بازار باز بفروشد.
سیاست‌های پولی انقباضی نقطه مقابل سیاست‌های پولی انبساطی است. سیاست انبساطی یا تسهیلی، به دنبال تحریک اقتصاد به وسیله محرک‌های پولی و مالی است. QE یکی از ابزارهای سیاست انبساطی است. بنابراین، تیپرینگ به معکوس‌شدن سیاست‌های پولی تسهیلی یا QE اشاره دارد در حالی که سیاست انقباضی به سخت شدن شرایط تامین مالی اشاره میکند. تیپرینگ میتواند همزمان با تسهیل کمی اتفاق بیفتد یعنی همزمان هم تیپرینگ در حال انجام باشد و هم برنامه QE. اگرچه هدف از تیپرینگ و سیاست‌های انقباضی افزایش نرخ بهره است و نتیجه نزدیکی نسبت به هم دارند، اما همیشه با هم اتفاق نمی‌افتند و با هم تفاوت دارند.
